اراضی مستحدثه

اراضی مستحدثه چیست ؟

زمین هایی که در نتیجه پایین رفتن سطح آب یا هر نوع جریان آب در کرانه های دریاها و دریاچه ها و جزایر ای در نتیجه پایین رفتن آب یا خشک شدن تالاب ها ظاهر و یاایجاد می شوند، به موجب بند الف ماده یک قانون اراضی مستحدثه ساحلی، اراضی مستحدثه نام گرفته است. این تعریف، زمین هایی را در بر می گیرد که در اثر فعل وانفعالات طبیعی ناشی از پایین رفتن تدریجی سطح آب و اثرامواج و غیره به مرور از دریا جدا می شوند

طبق بند الف ماده ۲ قانون اراضی مستحدث و ساحلی عرض اراضی مستحدث دریای خزر خط ترازی است به ارتفاع یکصد و پنجاه سانتیمتر ازسطح آب در آخرین نقطه پیشرفت آب دریا در سال ۱۳۴۲، ولی در نقاطی که این خط به جاده سراسری عمومی ساحلی برخورد می‌کند حد آن تا جاده است. این فاصله در اراضی شیبدار حاشیه ساحل کمتر از 60 متر خواهد بود که هر چه میزان شیب بیشتر باشد، طول حریم دریا کمتر خواهد شد. در اراضی ساحلی بدون شیب، خداکثر حریم همان 60 متر است.

در قانون اراضی مستحدث و ساحلی که در سال ۱۳۵۴ تصویب شد به چند معیار توجه شده است از جمله تعریف مشخصی برای تالاب‌ها و دریاچه‌ها انجام گرفت و برای دریای خزر خلیج فارس و دریای عمان نیز معیار‌هایی برای تعیین حریم مشخص شد.

 در این قانون اعلام شده اگر کسی بخواهد حریم دریای خزر را مشخص و آزاد کند باید ابتدا تراز دریای خزر در سال ۱۳۴۲ که معادل منفی ۲۷.۵ است را پیدا کند سپس ممنوعیت ساخت و ساز در حد فاصل ۶۰ متری برقرار شود.

همایون خوشروان کارشناس حوزه دریای خزر می‌گوید: نکته اساسی راجع به این قانون این است که از سال ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۷۴ شاهد پیشروی آب دریای خزر بودیم و این تراز در پایان این دوره به منفی ۲۶.۵ متر نسبت به دریای آزاد رسید، این یعنی تراز سال ۱۳۴۲ دریای خزر در سال ۱۳۷۴ کاملا به زیر آب رفت که نشان دهنده ناکارآمدی این قانون بوده و نیاز به بازبینی مجدد آن احساس می‌شد.

طبق آیین نامه اجرایی اراضی مستحدثه ساحلی که در فروردین ۱۳۸۷ به تصویب هیات وزیران رسید، حد بستر اراضی مستحدثه ساحلی به آخرین نقاطی گفته می‌شود که آب دریا پیشروی کرده باشد و اگر این ملاک را در نظر بگیریم برای تعیین حریم دریای خزر به جای تراز آب در سال ۱۳۴۲ که منفی ۲۷.۵ متر بود باید تراز آب در سال ۱۳۷۴ که بیشترین میزان پیشروی آب یعنی منفی ۲۶.۵ است معیار قرار گیرد.

قدمت دریای خزر به حدود ۱۰ میلیون سال قبل برمی گردد و در طول این سال‌ها آب بزرگترین دریاچه جهان از منهای ۳۳ متر تا منهای ۲۲ متر نسبت به دریا‌های آزاد نوسان داشته است که بهترین شیوه برای مدیریت و بهره وری از این دریا، تطبیق برنامه‌ها با این نوسانات است.